یرقان

یرقان یکی از مشکلات رایج در بیماری های کبد می باشد ، برای آشنایی بیشتر با این بیماری با ما همراه باشید.

 یرقان

وقتی که غلظت بیلی روبین در بدن ما بالا میره به دلیل افزایش یافتن بیلی روبین ، اختلال در برداشت کبدی یا کونژوگه شدن بیلی روبین و زمانیکه بیشتر از 5/2 میلی گرم در دسی لیتر میرسد در نتیجه تمام بافت های بدن مثل صلبیه چشم ، پوست به رنگ سرد کم رنگ یا زرد متمایل به سبز در می آیند به این حالت یرقان یا زردی میگن.

تغییر واضح رنگ پوست و چشم به زرد کم رنگ 

ما انواع یرقان داریم که به توضیح آن ها می پردازیم :

یرقان  همولیتیک

یرقان ممکنه از نوع همولیتیک باشه ، همانطور که از اسمش پیداست یگ جورایی مربوط میشه به لیز شدن گلبول های قرمز ، یعنی ما اختلالی در تخریب گلبول های قرمز خون داریم . همانطور که قبلاً گفتیم بیلی روبین که در یرقان افزایش پیدا می کنه اگه از 5/2 میلی گرم بیشتر بشه علائم ظاهری بروز پیدا می کنه. در این نوع یرقان عاملی که در نتیجه شکستن اون بیلی روبین ساخته میشه یعنی گلبول های قرمز بیشتر شکسته میشه پس بیلی روبین بیشتری وارد پلاسما میشود. معمولاً این نوع یرقان زمانیکه فرد مبتلا به عوارض همولیتیک ناشی از انتقال خون می شود رخ می دهد. پس قسمت بیشتر بیلی روبین ها از نوع غیر کونژوگه است. سطح اوروبیلینوژن ادرار و مدفوع زیاد می شود ولی ادرار فاقد بیلی روبین است. معمولاً علامت خاصی ندارد مگر اینکه خیلی شدید باشد. و اگر طولانی باشد استعداد تشکیل سنگ های پیگمانی و در موارد خیلی شدید آسیب ساقه مغز را به دنبال دارد.

یرقان هپاتوسلولار

نوع دیگر یرقان از نوع هپاتوسلولار است . یعنی یک اتفاقاتی در سلول های کبدی افتاده است. در این یرقان سلول های کبدی آسیب دیدند و در نتیجه نتونستند بیلی روبین را از پلاسما پاک کنند. این آسیب دیدن به دنبال مواد و دارو های هپاتوتوکسیک یا یک عفونت مثل هپاتیت یا ویروس تب زرد و اپشتین بار هستش. اگر یرقان انسدادی که نوع دیگری از یرقان است مدت زمان زیادی طول بکشد امکان دارد هردو یرقان بروز کند. در نتیجه بیمار بی حال ، کم اشتها ، دچار ضعف ، تهوع ، ناخوشی می شود.

در این تصویر زردی با تقسیم بندی دیگری به انواع prehepatic ، hepatic و posthepatic تقسیم شده است.

یرقان انسدادی

یرقان انسدادی نوع دیگری از یرقان است که از نوع خارج کبدی است. یعنی مجاری صفراوی دچار انسداد شده اند . این انسداد بر اثر سنگ های صفراوی ، تورم ، التهاب ، بعضی دارو ها مثل فنوتیازین ها ، داروهای ضد تیروئیدی ، نیتروفورانتین ، سولفونیلوراز ، آندروژن ها ، استروژن ها ، ضد افسردگی های سه حلقه ای ، آموکسی سیلین کلاولانیک اسید ، اریترومایسین ایجاد می شود. انسداد ایجاد می شود و بیلی روبین به طور طبیعی در خون جریان نمی یابد ولی کبد بیلی روبین میسازد در نتیجه وارد جریان خون می شود و پوست را زرد رنگ می کند ، ادرار نارنجی تیره و کف آلود می شود . مدفوع روشن یا خاکستری رنگ می شود.

یرقان انسدادی

یرقان در نتیجه افزایش بیلی روبین به دلایل ارثی

دسته دیگه ای از یرقان ها هم در نتیجه افزایش بیلی روبین ارثی هستند. از این اختلالات می توانیم به سندروم ژیلبرت ( یک اختلالا ارثی با افزایش بیی روبین غیرکونژوگه ) بافت شناسی کبد سالم است و همولیزی هم وجود نداردو عمدتاً مردان را درگیر می کند. سندروم دوبین جانسون ( یرقان مزمن با علت نا شناخته همراه با رنگدانه در کبد ) و سندروم روتور ( افزایش بیلی روبینمی اتصال یافته مزمن بدون رنگدانه در کبد ) و یرقان کلستاتیک خوش خیم بارداری که با احتباس بیی روبین اتصال یافته همراه است و گفته می شود به خاطر حساسیت غیر طبیعی نسبت به هورمون های دوران بارداری و انسداد عود کننده و خوش خیم داخل کبدی هم از سایر علل هستند.

سندروم ژیلبرت

بافت کبد در سندروم دوبین جانسون

 منبع : کتاب پرستاری داخلی جراحی کبد و غدد ، ویرایش دوازدهم 2010 ، ترجمه : احمد علی اسدی نوقابی ، دکتر ناهید دهقان نیری ، ویرایش : صدیقه سالمی